ქრისტიანული ლიტერატურის რაობა

 

 

ბიბლია, როგორც ღვთის სიტყვის სულიერი სამოსელი

წინა საუბრის დასასრულს ჩვენ აღვნიშნეთ, რომ მიუხედავად ცალკეული განმარტებებისა და წინასწარი მინიშნებებისა, ქრისტიანული ლიტერატურის რაობა სიღრმისეულად კვლავ გამოსაკვლევი გვაქვს. რა თქმა უნდა, ესეც წინასწარი განხილვაა, მაგრამ უკვე ჩვენის აზრით გზის მიცემა საეკლესიო მოძღვრების წერილობითი სახის დანიშნულების გასარკვევად.

პირველ რიგში ასეთი დებულების მსგავსი რამ უნდა განვაცხადოთ, რომელსაც შემდეგ გარკვეული დასაბუთება მოჰყვება, რომ საეკლესიო ლიტერატურას, რაც არ უნდა ეს უცნაურად მოგვეჩვენოს, თავისთავადი მიზანდასახულობა არა აქვს, თავისთავადი ღირსება არ აქვს. ვიდრე ამ ე.წ. დებულების ავკარგიანობას განვსაზღვრავდეთ უნდა გავიხსენოთ ის უცილობელი ფაქტი, რომ საეკლესიო მოძღვრება, როგორც ჭეშმარიტება, წერილობითი სიტყვით გაცხადებულია იმ წიგნში, რომელსაც (როგორც ეს ყველასთვის ცნობილია) ეწოდება “ბიბლია”. “ბიბლია” გახლავთ სწორედ ის წერილობითი უწყება, რომელსაც ჭეშმარიტად თავისთავადი ღირებულება აქვს, თვითწიგნია ბიბლია, თავადი წიგნია, წიგნთა წიგნია, როგორც მას ეწოდება, და სწორედ “ბიბლიასთან”, როგორც წიგნთან, როგორც წმინდა წერილთან მიმართებაში იძენს თავის უზენაეს ღირსებას საეკლესიო ლიტერატურაც, ე.ი. არა თავისთავად, არამედ მხოლოდ და მხოლოდ საღვთო წერილთან განუყოფელ კავშირში. საღვთო წერილი არის წყარო ყოველივე სამოძღვრო და ზოგადად ადამიანური ცხოვრებისათვის მნიშვნელოვანი სწავლებისა. ეს ყველაფერი არეკლილია საეკლესიო ლიტერატურაშიც, მხოლოდ და მხოლოდ იმდენად, რამდენადაც საეკლესიო ლიტერატურა განუყოფელ ერთიანობას ქმნის საღვთო წერილთან. უფრო ცხადად და ნათლად რომ გამოვთქვათ, საეკლესიო ლიტერატურა, როგორც სწავლების მაუწყებელი წიაღი, მაცოცხლებელი წიაღი, თავისი გამოთქმითი ფორმით გახლავთ განმარტებითი. ის განგვიმარტავს ჩვენ მოძღვრებას, განმარტებითად გადმოგვცემს სწავლებას. მაგრამ ვერცერთ სწავლებას ჩვენ ვერ ვპოვებთ საეკლესიო ლიტერატურაში, რაც ამავე დროს საღვთო წერილში, ბიბლიაში არ იყოს გადმოცემული. ასეთ დროს, რა თქმა უნდა, ბუნებრივია ისმის კითხვა: თუ ბიბლიის ორივე ნაწილში, ძველი და ახალი აღთქმის განუყოფელ ერთიანობაში, აბსოლუტურად ყველა სწავლება იგულისხმება, რაც კი ადამიანის ცხონებისთვის არსებითი და მნიშვნელოვანია და ეს აზრი ყველა მორწმუნის, ყველა საეკლესიო მოღვაწის მოღვაწეობის საფუძველია (ე.ი. აზრი იმის შესახებ, რომ ბიბლიაში ყველაფერია უწყებული. არ არსებობს რაიმეთი საჭირო სწავლება, რომ ის ბიბლიაში გადმოცემული არ იყოს. ბიბლია ყველა კეთილი და აუცილებელი სწავლების შემცველია და რაც გასაცხადებელი იყო ის გაცხადებულია ბიბლიაში. ბიბლიის მიღმა არ რჩება რაიმე ისეთი, რაც კი სიტყვით შეიძლება კაცობრიობას ეუწყოს. ყველაფერი, კვლავ აღვნიშნავთ, რაც საუწყებელი იყო და საუწყებელია და საუწყებელი იქნება, ეს ყველაფერი ბიბლიაში უკვე (შეგვიძლია წარსული ფორმით ვთქვათ) უწყებულია, რადგან ბიბლია დაწერილია), მაშინ რაღა აუცილებლობა იყო ესოდენ ვრცელი და ამოუწურავი საეკლესიო ლიტერატურის შექმნა და ჩამოყალიბება? საეკლესიო ლიტერატურა თავისი მოცულობით ჭეშმარიტად ამოუწურავი გახლავთ, პირდაპირ რომ ვთქვათ ეს ოკეანეა თავისი მიუწვდომელი სიღრმით, ან თუნდაც რაოდენობრივი თვალსაზრისით, თავისი ჟანრობრივი მრავალფეროვნებით, თავისი ისტორიის უაღრესად ვრცელი დიაპაზონით, გადმოცემულს სხვადასხვა ენებზე. ყველა ენას თავისი თანაბარი ღირსება აქვს ერთიანი და მთლიანი საეკლესიო ლიტერატურის, ასე ვთქვათ, კორპუსში. და თუ, კვლავ აღვნიშნავთ, საღვთო წერილში უკვე ყველაფერი დაწერილია და უწყებულია, რამ განაპირობა ასეთი ვრცელი საეკლესიო ლიტერატურის აღმოცენება?

სწორედ აქ მივდივართ ჩვენ იმის გარკვევისკენ, თუ რას წარმოადგენს თავისი არსით საეკლესიო ლიტერატურა. დიახ, ბიბლიაში ყველაფერია უწყებული, მაგრამ ეს ყველაფერი უწყებული გახლავთ ბიბლიის ენაზე, ბიბლიურ ენაზე. ძველთაგან, მამათაგან არსებობს შეფასება იმისა, რომ ერთი და იგივე მოძღვრება შეიძლება გამოითქვას ბიბლიური ენით, ბიბლიაშიც, ერთი მხრივ, ძველი აღთქმის ანუ წინასწარმეტყველური ენით, რაც გაცილებით მეტად იტევს ალეგორიზმსა და სიმბოლიზმს. სახეობრივი, წინასწარმეტყველური თქმა ნიშანდობლივია არსებითად ძველი აღთქმისთვის. ეს ბიბლური მეტყველების ერთი სახეობაა და შემდგომ ახალი აღთქმის ენა, მახარებლურ-სამოციქულო ენა. ესეც ბიბლური ენაა, ბიბლური ენის მეორე სახეობაა. აქ არის სულიერი განუყოფლობა და ერთიანი ბიბლიური სამეტყველო ენა - წინასწარმეტყველურ-სამოციქულო-მახარებლური. აი ამ ენით არის ნაუწყები ყველაფერი ის, რაც ღვთისგან ადამიანებს მოძღვრების სახით წერილობითი სიტყვით უნდა გადასცემოდა. მაგრამ იგივე სწავლებანი ეკლესიურ მოძღვრებაში უკვე გამოთქმულია არა ბიბლიურ ენაზე, არამედ განმარტების ენაზე. ბიბლიური მეტყველება ნაკლებად მოიცავს განმარტების სტილს, ნაკლებად იგუებს განმარტების თანამიმდევრული მსჯელობის სილოგისტიკას და ლოგიკურ-არგუმენტირებული გზით მეტყველების პრინციპებს და, რა თქმა უნდა, დაფუძნებულია წრფელი, ერთი მხრივ, უშუალო გაცხადების და მეორე მხრივ წინასწარმეტყველური სამოციქულო-მახარებლურ ენაზე, რაც თავის წიაღში აუცილებლად იტევს ძირითადად იგავურ-სიმბოლურ-ალეგორიულ მინიშნებასა და მეტყველებას. თვით უფალიც, მოგეხსენებათ უმრავლეს შემთხვევაში სწავლებას იგავურად გადმოსცემდა, ანდა საიდუმლოებითად. ბერძნული “მისტიკოს” (ქართ. “საიდუმლოებითი”) მაცხოვრის მიერ გადმოცემული ყველაზე აღმატებული სწავლებების განმსაზღვრელი ტერმინი გახლავთ. რა ფორმაც არ უნდა გვქონდეს ჩვენ მეტყველებისა, იქნება ეს წინასწარმეტყველური ალეგორისტიკა, იქნება ეს ახალი აღთქმის მისტიკა ანუ ღრმა საიდუმლოებითობა, ორივე მათგანს აუცილებელი კომენტარი და განმარტება სჭირდება. იმიტომ, რომ მორწმუნე რმევლი, რომელიც მოცულობით საუკუნეების მანძილზე თანდათანობით განივრცობოდა, რა თქმა უნდა, მთლიანობაში ვერ იყო უშუალოდ გამგები იმ ღრმა აზრისა (ვგულისხმობთ იმას, რომ მრევლის ყველა წევრი, რა თქმა უნდა, ვერ იქნებოდა უშუალოდ მწვდომელი ამ ღრმა აზრისა), რასაც წინასწარმეტყველური თუ მახარებლურ-სამოციქულო სიტყვა გულისხმობდა.

აქ არის ასეთი აუცილებელი წინაპირობა ბიბლიის კითხვისა: რამდენი ადამიანიც არსებობს შეიძლება ბიბლიური მეტყველების, ბიბლიური თხრობის, ბიბლიური უწყების იმდენგვარი გაგება არსებობდეს. რამდენი სიმბოლოცაა ბიბლიისა, ყოველმა წამკითხველმა შეიძლება ის თავისებურად ახსნას და ჩვენ დღევანდელ დღესაც, საქართველოში იქნება თუ საქართველოს გარეთ, აურაცხელ ინტერპრეტაციებს საღვთო წერილის ამა თუ იმ ეპიზოდისას ვეცნობით. მათი ავტორები, რა თქმა უნდა, დარწმუნებულნი არიან, რომ ძალიან საგულისხმო პარალელები გაავლეს, მაგრამ თუნდაც მართლაც საგულისხმო რამ იყოს გარკვეულ პარალელებში, ეს ყველაფერი მათი გონების, მათი მოღვაწეობის, მათი ხედვის ნაყოფია. ანუ სხვაგვარად რომ ვთქვათ მათებური გაგებაა ბიბლიისა. მაგრამ ჩვენ ამავე დროს ვიცით, რომ ბიბლია გახლავთ სიტყვა მაცხოვნებელი ანუ ცხონების საფუძველი. ბიბლია მიეწოდა კაცობრიობას მხოლოდ და მხოლოდ იმისათვის, რომ გამოეხსნა იგი, ეცხოვნებინა იგი. აი ასეთ დროს, რა თქმა უნდა, ყურადღებას იქცევს საკითხი იმის შესახებ, რომ ბიბლიის ამ აურაცხელ განმარტებათაგან, გაგებათაგან ნუთუ ყველა მართებულია, ნუთუ ყველა მაცხოვნებელია, ჭეშმარიტებისაკენ მიმყვანია? რა თქმა უნდა, თავისთავად ცხადია და აბსოლუტურად გამჭვირვალეა, რომ ეს ასე არ შეიძლება იყოს. თუ ეს ასე არ შეიძლება იყოს, ბუნებრივია ისმის კითხვა: რომელია ის მართებული წვდომა ბიბლიისა, ბიბლიის ის მართებული განმარტება ამ აურაცხელ განმარტებათა შორის, რომელთა უდიდესი ნაწილი მხოლოდ და მხოლოდ ხიბლის შემქმნელია, ფსევდოჭეშმარიტების ზმანებითი წარმოსახვაა. მაგრამ ვინც ჭეშმარიტების შეურყვნელ წყაროს, ჭას ეძიებს, მისთვის აუცილებლად სასიცოცხლო მნიშვნელობას იძენს ზემოაღნიშნულ კითხვაზე პასუხი, კითხვაზე, თუ რომელია ის ერთადერთი მართებული გზა, რომელიც ბიბლიური აზრის ჭეშმარიტ საუნჯეში შეგვიყვანს, შეგვიძღვება შიგნით.

ასეთ დროს, ჩვენ რომ ეს საკითხი არა მხოლოდ ჩვენი ტრადიციულად შეთვისებული სარწმუნოების მიხედვით, რაც შეიძლება სხვამ და სხვამ არ დაგვიჯეროს, არამედ მართლაც დასაბუთებულად წარმოვაჩინოთ და მივაგნოთ ბიბლიის ჭეშმაირტებაში შემავალ კარს, ყურადღება უნდა მივაქციოთ ერთ საკითხს. ეს საკითხი გახლავთ შემდეგი: ჩვენ ვსაუბრობთ ბიბლიაზე, როგორც ჭეშმარიტების წერილობით გადმოცემაზე. კარგად არის ცნობილი, რომ სხვაგვარად ბიბლიას ეწოდება ღვთის სიტყვა, ცხოველი სიტყვა ღვთისა – ესაა ბიბლია. მაგრამ ამავე დროს ისიც კარგად არის ცნობილი, რომ ღვთის სიტყვა ჰიპოსტასური ანუ გვამოვნებითი ანუ პიროვნული წოდებაა ყოვლადწმინდა სამების მეორე პირისა - ძე ღმერთისა. ძე ღმერთი არის ის ბუნებითი და გვამოვანი ანუ ჰიპოსტასური სიტყვა, რომლის მატერიალურ სამოსელად წარმოჩნდება ბიბლია. თავად ჭეშმარიტება, მოგეხსენებათ ყოვლადუსხეულოა, არამატერიალურია, ზექვეყნიურია და ამ დროს ჭეშმარიტების გადაცემა ხდება ადამიანებისადმი, რომლებიც ნივთიერების, ხრწნადი მატერიის წიაღში არიან ცოდვისგან დაცემულნი და მათი გონებაც, მათი სმენაც, რა თქმა უნდა, მატერიალიზებულია. ჩვენ ვერ მივწვდებოდით ჭეშმარიტებას თავისთავადი სახით, ე.ი. უსხეულოსა და უნივთოს. მატერიაში მყოფთ აუცილებლად მათ ენაზე, რა მიმღებლობითი უნარიც აქვთ, აი ამ მიმღებლობის სახით უნდა გადასცემოდათ ჭეშმარიტება. ეს მიმღებლობითი სახე აუცილებლად ნივთიერი და მატერიალურია. ამიტომ ხდება ასეთი სასწაული, რომ საღვთო ჭეშმარიტება, რომელიც, რა თქმა უნდა, უსხეულოა, უნივთოა, მატერიაში, ნივთიერებაში შემოდის. მაგრამ არამატერიალური მატერიალურად პირდაპირ ვერასოდეს ვერ გამოითქმის. შეუძლებელია, რომ არანივთიერი ნივთიერმა დაიტიოს. ამიტომ ასეთ დროს, რა თქმა უნდა, ჭეშმარიტების გაცხადება უფრო საწვდომი, უფრო მოსახერხებელი ხდება სიმბოლოებში, ალეგორიებში ანუ არაპირდაპირი გზით, ირიბი მეტყველების გზით, რადგანაც პირდაპირი გზა, როგორც უკვე გითხარით შეუძლებელია, რომ მატერიალური სმენადობისა და აღქმადობის მქონე პირს არამატერიალური არამატერიალურადვე მიწეოდოს და მან ეს გაიგოს. ვისაც როგორი უნარი აქვს სმენისა, აუცილებლად იმავე უნარის შესაბამისად ხდება საღვთო ჭეშმარიტების გაცხადებაც. ამრიგად საღვთო ჭეშმარიტება იმოსება მატერიალური სიტყვით, სიტყვის მატერიალური გარსით, წერილობითი სიტყვით, რომელსაც ეკლესიის მამები უწოდებენ “ხმოვან სიტყვას” ანუ “წარმოთქმულ სიტყვას”, ბერძნ. “ლოგოს პროფორიკოს” (“გამოთქმული სიტყვა”). აქ არის მეორე მომენტიც: სიტყვა “პროფორიკოს”-ში დამაბოლოებელი ნაწილი “ფოროს” ის ტერმინია, რომელიც ქართულად ჩვეულებრივ ითარგმნება, როგორც “შემოსილი”, მაგ. “თეოფორს” – “ღმერთშემოსილი”, “ხრისტოფორს” – “ქრისტეშემოსილი”, “პნეუმატოფორს” – “სულშემოსილი” და სხვა. ანუ ტერმინი “პროფორიკოს” ჩვენ ამგვარადაც შეიძლებოდა ქართულად გვეთარგმნა და მართლაც იოანე პეტრიწი ბერძნულ ტერმინს “პროფორიკოს” სწორედ ამ ფორმით (“შემოსილი”) გადმოსცემს, რომელიც მანამდე სხვადასხვა სახით ითარგმნებოდა. კერძოდ, მაგალითად ეფრემ მცირიდანვე იღებს სათავეს, ე.ი. XI საუკუნის მიწურულიდანვე, ამ ბერძნული ტერმინის შესატყვისად ტერმინი “ხმოვანი”, “ხმოვანი სიტყვა”. შემდეგ გელათურ სკოლაში ჩვენ გვაქვს ასეთი ტერმინი: “წარმოჩენილი სიტყუაი”. მაგრამ იოანე პეტრიწი გვთავაზობს შესატყვისს: “გარემოსილი სიტყუაი”. Aნუ “პროფორიკული სიტყვა” ის სიტყვაა, რომელიც უკვე მატერიალური გარსითაა შემოსილი, გამატერიალურებულია, მატერიაშია შემოღწეული სულიერი აზრი. საკუთრივ იმ აზრს, იმ ჭეშმარიტებას, არანივთიერს, ნივთიერების მიღმა მყოფს ეკლესიის მამები განსაზღვრავენ მეორე ტერმინით – “შინაგანმდებარე სიტყუაი” (“ლოგოს (სიტყვა) ენდიათეტოს” (შიგნითმდებაე, შინაგანი, ყოვლადარამაეტრიალური, ყოველგვარი მატერიისგან და ნივთიერებისგან მიღმა მყოფი). ჭეშმაირტების გაცხადება სხვა არაფერია თუ არა შინაგანმდებარე სიტყვის ანუ “ენდიათეტური სიტყვის” გარემოსილ სიტყვად ანუ წარმოთქმულ სიტყვად, ანუ ხმოვან სიტყვად, ბერძნული ტერმინი რომ მოვიშველიოთ, “პროფორიკულ სიტყვად” ქცევა. “ენდიათეტური სიტყვა” იქცევა “პროფორიკულ სიტყვად” და ესაა სწორედ ჩვენთვის ჭეშმარიტების გამოცხადება. ბიბლია არის სწორედ ამ გაცხადების უზენაესი ნიმუში, რომლის არსი, რომლის სული ესაა შინაგანმდებარე სიტყვა, იგივე “სიტყვა ენდიათეტური”, ხოლო მისი ნივთიერი სახე ეს გახლავთ წარმოთქმული სიტყვა. ანუ ბიბლია წარმოთქმული სიტყვაა, შემცველი უშინაგანესი ღრმა აზრისა, რომელიც, როგორც აღვნიშნეთ, შინაგანმდებარე სიტყვად იწოდება.

ჩვენ მსჯელობა მიგვყავს იქითკენ, რომ ბიბლია, როგორც მატერიალური წერილობითი სიტყვა გახლავთ სულიერი სამოსელი ღვთის სიტყვისა, ყოვლადწმინდა სამების მეორე ჰიპოსტასისა. მამა ღმერთის მიერ სულიწმინდის მადლით სიტყვა ღვთისა ბიბლიის წიაღ ვლინდება კაცობრიობისადმი და მაცხოვნებელ ჭეშმაირტებას აუწყებს მას. ასე რომ, ჩვენ შეგვიძლია საღვთო წერილი სიმბოლურად განვსაზღვროთ, როგორც “ღვთის სიტყვის სამოსელი”. მაგრამ “სამოსელი” ეკლესიურ ტრადიციაში ხშირად უიგივდება მეორე ტერმინს “სხეული”, უფრო მკვეთრად “ხორცი” (თუმცა “სხეული” და “ხორცი” ყოველთვის იგივეობრივი არ გახლავთ). ამ გაგებით “ბიბლია” ითქმის ღვთის სიტყვის სხეულად. მაგალითად წმინდა ეგნატი ანტიოქიელი, I-II სს-ის მიჯნის უდიდესი საეკლესიო მოძღვარი სახარების შესახებ ასეთ სწავლებას გვაწვდის: “მივისწრაფვი სახარებისაკენ, როგორც იესოს ხორცისაკენ”. ე.ი. მას (ეგნატის) სახარება, წერილობითი ძეგლი, წარმოუჩნდება მაცხოვრის სხეულად, მაცხოვრის ხორცად.

ჩვენ ხაზს ვუსვამთ იმ სწავლებას, რომ მთელი საღვთო წერილი შეიძლება სიმბოლური აზრით წოდებული იყოს, როგორც “სხეული ღვთის სიტყვისა”, როგორც უზენაესი, არამატერიალური სიტყვის მატერიალური სახით მიწოდება კაცობრიობისადმი. ეს დავიმახსოვროთ და ეხლა ყურადღება მივაქციოთ მეორე მომენტს: კაცობრიობის ისტორიის გარკვეულ ყველაზე მნიშვნელოვან მომენტში, რომლის შესაბამისობა ამ მოვლენასთან მხოლოდ ღვთისთვის იყო ცნობილი, მოხდა ჭეშმარიტად უზენაესი მოვლენა – მეორე ჰიპოსტასის, ძე ღმერთის, ღვთის სიტყვად წოდებულის განკაცება. განკაცება ნიშნავს მაცხოვრის მიერ ადამინაური სხეულის მიღებას, სრულ ადამიანად გახდომას, რომ იგი გახდა სრული კაცი. კაცობრივი სხეული მაცხოვარმა მიიღო, შეიმოსა და იტვირთა ყველა ბუნებითი თვისება ადამიანური ბუნებისა. ეს ყოველივე დოგმატური სწავლებით ასე გამოითქმის: განკაცებულმა ღმერთმა თავის ერთ ჰიპოსტასში, ერთ პირში, ერთ გვამოვნებაში საღმრთო ბუნებას, რომელიც მას განკაცებამდე ჰქონდა, შეუერთა განუყოფლად და შეურწყმელად კაცობრივი ბუნება. ჩვენთვის ამჯერად საყურადღებოა ეს მომენტი, რომ მან მიიღო ადამიანური სხეული, ის ადამიანური სხეულის მქონე გახდა. ამრიგად, თუ სიმბოლური აზრით ღვთის სიტყვის ე.წ. პირველ სხეულად ჩვენ შეგვიძლია ვთქვათ საღვთო წერილი (რადგან როდესაც ძველი აღთქმა დაიწერა მაშინ მაცხოვარი ჯერ კიდევ განკაცებული არ იყო), უკვე მის ნამდვილ ადამიანურ სხეულად, ნამდვილ კაცობრივ სხეულად ითქმის მაცხოვრის მიერ კაცობრივი ბუნების მიღება, როდესაც იგი ნამდვილი ადამიანი გახდა. მაგრამ აქ ითქმის ასეთი რამ: მაცხოვარი, რომელიც კაცად მოვიდა ჩვენთან, მოვიდა იმ მიზანდასახულობით, რომ ცხონება მოენიჭებინა დაცემული კაცობრივი ბუნებისათვის, ეჩვენებინა მისთვის გზა ცხონებისა. ცხონების გზით ჩვენება ბიბლიურ სწავლებასთან დაკავშირებით სხვა არაფერია, თუ არა ბიბლიის ჭეშმარიტი აზრის უწყება და ამ ჭეშმარიტი აზრისკენ გზის გახსნა მაცხოვრის მიერ კაცობრიობისათვის. სწორედ აქ, ამ ჟამს ამ უზენაესი მოვლენის შედეგად აღსრულდა ის, რომ ბიბლიური შინაგანი აზრი, ბიბლიური სწავლების ჭეშმარიტება გაგვიხსნა ჩვენ უფალმა იესო ქრისტემ. ე.ი. როდესაც ჩვენ ადრე დავსვით კითხვა მრავალ და აურაცხელ გაგებათა შორის რომელია ის მართებული და ერთადერთი, ანუ სხვაგვარად რომ ვთქვათ, მაცხოვნებელი გაგება ბიბლიისა, ესაა ის განმარტება, რომელი თავად ღვთის სიტყვამ, რომლის სამოსელიც იყო ბიბლია, განკაცებულმა ანუ ნამდვილი ადამიანური სხეულის მიმღებმა კაცობრივი ბუნებით მის თანაარს მთელ კაცობრიობას გაუხსნა. სხვა ვერც იქნებოდა გამხსნელი იმ ჭეშმარიტებისა, რომლის წყაროც თვითონაა. ე.ი. როდესაც ბიბლიაში ნაგულისხმევი ჭეშმარიტების წყარო თავად მოვიდა ადამიანებთან, თავისთავად ცხადია, ეს ლოგიკური მსჯელობითაც უეჭველია, რომ სწორედ ეს წყარო იქნებოდა მაუწყებელი ამ ჭეშმარიტებისაკენ მიმავალი უცთომელი გზისა, იმ ჭეშმარიტებისკენ, რომელიც თვითონვე გახლავთ. ანუ ეს უტყუარია, რომ ბიბლიური ჭეშმარიტებისკენ მიმავალი გზა გახსნა მან, რომელიც თავად არის ეს ჭეშმარიტება, ძველ აღთქმაში წინასწარმეტყველურად, ბიბლიური ენით უწყებული და მოსწავებული. M

მაგრამ აქ უკვე მეორე კითხვა იბადება: გვწამს და ლოგიკური მსჯელობითაც ეს უეჭველია, რომ ერთადერთი და მართებული განმარტება ბიბლიური ჭეშმარიტებისა შეიძლებოდა მომხდარიყო თავად ამ ჭეშმარიტების მიერ, რომელიც განკაცებული სახით ჩვენამდე მოვიდა. მაგრამ სად არის ეს განმარტება? აქ უკვე ჩვენ მივდივართ მაცხოვრის და მაცხოვნებელი ჭეშმარიტების და ზოგადად საეკლესიო სწავლების კიდევ ერთ უარსებითეს მომენტამდე, რაც ამ შემთხვევაში კონკრეტულად ეკლესიას უკავშირდება.

კარგად არის ცნობილი პავლე მოციქულისგან სამოციქულო ავტორიტეტით ბეჭედდასმული სწავლება, რაც შემდგომ მრავალ საეკლესიო ძეგლში გვხვდება უფრო ვრცლად წარმოჩენილი, რომ ეკლესია არის სხეული ქრისტესი, გვამი მაცხოვრისა, ხოლო ქრისტე თავია ეკლესიისა. ანუ კვლავ გავიხსენოთ ის, რასაც ვამბობდით, რომ სულიერი, სიმბოლური გაგებით ბიბლია შეიძლება წოდებული იყოს, როგორც “სხეული ღვთის სიტყვისა”, იმ აზრით, რომ ღვთის უზენაესი და უნივთო სიტყვა ბიბლიურ წერილობით ფორმაში მატერიალიზებული და ნივთიერი სახით არის მოწოდებული ჩვენდამი და ამ გაგებით ბიბლიას, როგორც წერილობით უწყებას ჭეშმარიტებისას შეიძლება ეწოდოს ჭეშმარიტების სამოსელი და ჭეშმარიტების სხეული სიმბოლური გაგებით. შემდგომ ამისა ამ სამოსელის და ამ სიმბოლური სხეულის წიაღ ნაგულისხმევი ჭეშმარიტების ახსნა ჩვენ მოგვცა თაავად ამ ჭეშმარიტებამ, როდესაც ის უკვე ნამდვილი ადამიანური სხეულით მოვიდა ჩვენთან ანუ როდესაც მან შეიმოსა, მიიღო ნამდვილი ადამიანური სხეული განკაცებისას ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლისგან და გახდა სრული კაცი, ჭეშმარიტი კაცი და დატოვა მან ეს განმარტება, როდესაც მიწიერი ყოფა, მიწიერი და კაცობრივი ბუნებით დაასრულა მან, როდესაც მისი კაცობრივი, ადამიანური, ამქვეყნიური მოღვაწეობა აღსრულდა, დატოპვა მან ეს ჭეშმარიტი ახსნა ბიბლიური სწავლებისა თავისსავე, ამ რიგით თუ ვოტყვით სიმბოლურად, პირობითად და უხეშად, მესამე სხეულში, სულიერ სხეულში, მისტიკურ სხეულში, როგორც ეწოდება ეკლესიას. ეკლესია გახლავთ სწორედ სხეული მაცხოვრისა, ოღონდ ესაა სულიერი სხეული, მისტიკური სხეული (“ტო სომა მისტიკონ”), რაც მაცხოვარმა დაამკვიდრა ამქვეყნად, ვიდრე მეორედ მოსვლამდე, მისივე (მაცხოვრისეული) მაცხოვნებელი ღვაწლის განსაგრძობად, გასაგრძელებლად, რომ კაცობრიობის ახალ-ახალი თაობები ეკლესიამ თავის წიაღში ახლად შვას სულიერი ცხონებისათვის.

ამრიგად, ვფიქრობთ, ზემოთქმული ნათლად აჩვენებს, თუ რა გზა არსებობს ბიბლიის წიაღში წვდომისა, თუ სად არის ჭეშმარიტი განმარტება ბიბლიისა. ჩვენ განვიხილეთ მხოლოდ ლოგიკური და დასაბუთებასთან ახლოს მდგომი, დასაბუთების მიმღები გარკვეული გზა, რომელსაც ჩვენ მივყავართ უეჭველი დასკვნისკენ, რომ ბიბლიური ჭეშმარიტება, როგორც წერილობითი სიტყვა, სამოსელი და სხეული, უზენაესი და დაუწერელი და უსხეულო ღვთის სიტყვისა, განმარტებულ იქნა თავად ამ ჭეშმარიტების, თავად ამ ღვთის სიტყვის მიერ, როდესაც ის კაცობრივად ჩვენთან მოვიდა და დატოვებულ იქნა მისსავე სულიერ სხეულში – ეკლესიაში, რომლის მარადიული თავიც თვით არის. ამრიგად, თუნდაც ეს მიმდევრობითი ხაზი, რასაც ჩვენ აქ წარმოვაჩენდით, რომ ძველი აღთქმა, შემდეგ მაცხოვრის განკაცება და ახალი აღთქმის დაფუძნება და ახალ აღთქმაზე დაშენება საეკლესიო ტრადიციისა და საკუთრივ ეკლესიის დაფუძნება, შემდეგ საეკლესიო ლიტერატურის აღმოცენება ეკლესიის წიაღში, ეს ყველაფერი ჩვენ გვიკარნახებს იმას, რომ თუკი ეკლესია არის სულიერი სხეული მაცხოვრისა, თუკი ის მემკვიდრეობს მაცხოვრის კაცობრივი მოღვაწეობის პრინციპებს, მისი კაცობრივი მოღვაწეობის გეზს, რა თქმა უნდა, პირველ რიგში ეკლესია მემკვიდრეა იმ მაცხოვნებელი სწავლებისა, ბიბლიური აზრის იმ ერთადერთი და ჭეშმარიტი განმარტებისა, რაც მაცხოვარს ბუნებითად აქვს (რადგან თავად ბუნებითი ჭეშმარიტებაა) და რაც მან განკაცებულმა მოიტანა კაცობრიობასთან და ცხადია დატოვა და მარადიულად დაასაძირკვლა თავისსავე სულიერ სხეულში – ეკლესიაში.

ჩვენ აქ დროებით შევწყვეტთ საუბარს და შემდგომ საუბარში ამ თემას უფრო განვავითარებთ, ეკლესიის, ეკლესიური ხაზის და ჩვენთვის საყურადღებო კუთხით საეკლესიო მწერლობის მიმართებას საღვთო წერილთან.

6–ე რადიო საუბარი ქრისტიანული ლიტერატურის შესახებ

ზეპირი საუბრის წერილობითი ვერსია სპეციალური დამუშავების გარეშე

აუდიო ვერსია იხ: https://www.youtube.com/watch?v=rI5Vk4dKFWY

 

 

 

კატეგორია: † ქრისტიანული ლიტერატურის რაობა | დაამატა: vasoelis (28.08.2013)
ნანახია: 785 | რეიტინგი: 5.0/2
სულ კომენტარები: 0